Vandaag is die ochtend precies één jaar geleden. Toen wandelde ik rustig en nog steeds niet helemaal wakker door Prenzlauerberg, en ik vraag me nu af of ik vandaag hetzelfde zou hebben gedaan. Gisteravond is er namelijk iets gebeurd wat Berlijn op haar grondvesten deed trillen. Een vrachtwagen is ingereden op een menigte nietsvermoedende kerstmarktbezoekers vlakbij de Gedächtniskirche. Bundeskanzlerin Merkel heeft zojuist in een verklaring gemeld dat we van een terreuraanslag uit mogen gaan. Er vielen tientallen gewonden en - tot nu toe - twaalf doden. Twaalf onschuldige mensen die plotseling hun leven verloren hebben. De vermoedelijke dader is opgepakt, maar er valt nog steeds weinig te zeggen over zijn identiteit en motieven. Er heerst ongeloof, angst en onzekerheid.
Gisteravond laat keek ik de extra uitzendingen van de Duitse Tagesschau en werd er gesproken met een terreurexpert. Er werd een vergelijking gemaakt met de aanslag in Nice van afgelopen zomer, er werden beelden vertoond van het Breitscheidplatz en er kwamen tweets voorbij van politici en politie. Iedereen werd aangeraden binnen te blijven. Het gesprek met de expert leek verhelderend, maar het blijft een feit dat er niets anders kon worden gedaan dan speculeren. De expert praatte alleen in de Konjunktiv, en ook nu nog staan de krantenkoppen vol met de woorden wahrscheinlich, vermutlich en möglicherweise. Ware uitspraken over de (aard van de) gebeurtenissen durft en kan men simpelweg nog niet doen.
Vanochtend las ik op de website van de Süddeutsche Zeitung een commentaar van journalist Heribert Prantl. Hij schrijft over haat als verblindende en vernietigende kracht. Een kracht die onschuldige mensen doodt, verwondt en ontmenselijkt.
"Das Gefährliche am Hass ist, dass er das Morden für eine tapfere Tat hält. Und das besonders Gefährliche am Hass ist, dass er ansteckend ist. Hass hat Verführungskraft. Wer vom Hass getroffen wird, kann von ihm infiziert werden. Die vom Hass Getroffenen hassen dann zurück: Sie hassen den Täter, sie hassen auch die Gruppe von Menschen, zu denen man den Täter rechnet. So entsteht die monströse Dynamik des Hasses. Wenn diese Dynamik funktioniert, ist das ein Erfolg der Hasser, der Mörder, der Terroristen."
(Heribert Prantl in de Süddeutsche)
Prantl schrijft daarentegen ook dat deze haat te doorbreken valt, en doelt hierbij op een commentaar van de Franse journalist Antoine Leiris na de terreuraanslag in Parijs. Leiris verloor zijn vrouw bij deze aanslag in de Bataclan en schreef in een open brief aan de moordenaars: "Vous n'aurez pas ma haine": "Mijn haat zullen jullie niet krijgen". Leiris beweerde zich niet te zullen overgeven aan woede en angst. Op die manier zouden de moordenaars namelijk nooit krijgen wat ze wilden bereiken. Volgens Prantl zou iedereen ook zo op de aanslag van Berlijn moeten reageren.
Makkelijker gezegd dan gedaan, natuurlijk. Vanochtend is, precies zoals een jaar geleden, de zon ook weer opgekomen in Berlijn. Zij zal de huizen van Prenzlauerberg, de Weihnachtsmarkte en ook de Gedächtniskirche beschenen hebben. Net zoals altijd. En toch zal vandaag nooit meer hetzelfde zijn.
Een Mauerbild uit 1990 op de East Side Gallery
:-(
BeantwoordenVerwijderen